16:48 گرينويچ - يکشنبه 10 اوت 2008 - 20 مرداد 1387 - بی بی سی

'دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است'

نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی ایران امروز (20 مرداد)، گفت اگر مسئولان به همین منوال ادامه دهند در آینده نزدیک دیگر هیچ اثری از دریاچه ارومیه باقی نخواهد ماند.

جواد جهانگیرزاده گفت مطبوعات به دلیل درک هوشمندانه شرایط موجود دریاچه ارومیه، با حساسیت و تعهدی بیشتر از مدیران و سیاستگذاران محیط زیست عمل کرده اند.

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران و در عین حال دومین دریاچه آب شور جهان محسوب می شود.

پارک ملی دریاچه ارومیه تنها پارک ملی ایران است که وسعت آن تماما عرصه آبی است.

آقای جهانگیرزاده گفت دریاچه ارومیه، که در سال 46 به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شد، به دلایل متعدد در حال نابودی است و بسیاری از ویژگی ها زیستی خود را از دست داده است.

نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی افزود: "افزایش میزان شوری آب دریاچه ارومیه و رسیدن آن به حد فوق اشباع، موجب مرگ پرندگان، اختلال در تردد شناورهای دریایی و پدیدار شدن زمینهای شوره زار به میزان حداقل 150 هزار هکتار و وصل جزایر 9 گانه پارک ملی که محل تولید مثل گونه های مهم پرندگان مهاجر بوده، شده است."

آقای جهانگیرزاده هشدار داد که کاهش شش متر از سطح آب دریاچه ارومیه طی 13 سال نیازمند آگاهی و اقدام ملی برای نجات این اکوسیستم بحران زده است.

او گفت: "اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد شاهد کویری شدن منطقه، شور شدن خاک، خشکیدن قنات ها و از بین رفتن کشت و زرع در منطقه و نابود شدن سرزمین سبز آذربایجان غربی و شرقی خواهیم بود.

تغییر الگوی کشت، انتقال آب از سایر حوزه ها به حوزه آبریز دریاچه ارومیه و استفاده از نهادهای بین المللی مانند برنامه توسعه سازمان ملل متحد از جمله راه حل هایی است که نماینده ارومیه در مجلس شورا برای حل این بحران زیستی پیشنهاد کرده است.

پیش از این، کارشناسان بارها نسبت به بحرانی شدن وضعیت دریاچه ارومیه هشدار داده بودند.

هشدار احزاب

بنا به گزارش روزنامه سرمایه، شماری از احزاب در حاشیه نشست فصلی خانه احزاب ایران نسبت به نادیده گرفته شدن حق محیط زیست ایران ابراز نگرانی کرده اند.

این گروه ها با انتشار بیانیه ای در دفاع از محیط زیست گفته اند: "وقتی سدهایی ساخته می شود که دبی دریاچه ارومیه را به صفر می رساند تا 150 هزار هکتار از دریاچه به شوره زار تبدیل شود ... در واقع به رشد بیابان ها کمک کرده ایم. روند تخریب مناطق حفاظت شده، پارک های ملی و تالاب ها و دریاچه ها به اندازه ای سهمگین است که برای کاستن از آن تنها عزمی ملی را نیازمندیم."

این گروه های مدافع محیط زیست می گویند که خشک شدن تالاب های بین المللی ایران نه به خاطر خشکسالی بلکه به خاطر قطع حقابه حیاتی آنان - برای مثال آنچه در دریاچه های ارومیه و بختگان رخ داده - بوده است.

تخریب اکوسیستم

کارشناسان محیط زیستی عبور بزرگراه شهید کلانتری از دریاچه ارومیه را یکی از عوامل تخریب این تالاب بین المللی می دانند. هدف از احداث این بزرگراه نزدیک کردن شهر ارومیه به شهر تبریز بوده است. حدود چهارده کیلومتر خاک ریزی در داخل دریاچه صورت گرفته است.

مختل شدن چرخه آب از شمال به جنوب دریاچه باعث شده است که شوری بخش جنوبی دریاچه ارومیه به 300 گرم در هر لیتر برسد و مهمترین کانون زیستی این دریاچه رو به مرگ برود.

در همین حال، یازده رود آب شیرینی که به دریاچه ارومیه سرازیر بوده نیز به علت سدهایی که در مسیر رودخانه ها ساخته شده، مسدود شده است. بر روی برخی از این رودها چند سد زده شده است. مسدود شدن آبریزها منجر به شور شدن بی رویه آب دریاچه ارومیه و همچنین پسروی آب آن شده است.

حدود یک چهارم از وسعت دریاچه ارومیه کاسته شده است. کارشناسان می گویند که تصاویر ماهواره ای این پسروی را در شرق و جنوب دریاچه به وضوح نشان داده است.

پسروی آب دریاچه که بین 15 تا سی کیلومتر بوده است باعث شده که در شرق و جنوب دریاچه شوره زارهایی به وجود آید که به باغات این منطقه آسیب فراوانی وارد کرده است.

مدافعان محیط زیست می گویند که شور شدن خاک حاشیه دریاچه ارومیه و غیرقابل زرع شدن زمین های کشاورزی باعث شده که دهها روستای این منطقه متروکه شود.

به گفته کارشناسان محیط زیست، 102 جزیره کوچک، زیستگاه خشکی این دریاچه را تشکیل می دهد که 7 تا 9 جزیره محل تخمگذاری پرندگان مهاجر و پرندگان بومی به شمار می آمده است.

"آرتمیا"، از سخت پوستان، تنها موجود آبزی در دریاچه ارومیه است که به لحاظ اندازه ای که دارد در سطح بین المللی شهرت یافته است. اما عبور بزرگراه کلانتری باعث شده که بخش جنوبی دریاچه نسبت به بخش شمالی آن شورتر شود و در نتیجه جمعیت آرتمیا کاهش یابد. این وضعیت به گفته کارشناسان خود باعث شد که جمعیت پرندگان این منطقه کاهش یابد.