چهارشنبه 14 تير 1385 ساعت 09:55

 پرونده ي هسته اي و تنگه هرمز

     

آفتاب- زهرا رضايي: بحث مسدود كردن تنگه هرمز توسط جمهوري اسلامي ايران از جمله مباحثي است كه همواره در شرايط حساس پيرامون برنامه ي هسته اي ايران به انحاء مختلف مطرح شده است.پيش از اين نيز اين مسئله توسط مؤسسات غربي مطرح و مورد تجزيه وتحليل قرار گرفته و راهكاريهايي چون بررسي گزينه هاي ديگر در صورت بسته شدن اين تنگه مطرح شده است.

 

 

 

 

اهميت نفت در اقتصاد رو به گسترش قرن بيست و يكم قابل انكار نيست. اين مسئله تا حدي است كه قدرتهاي بزرگ سياستهاي خود را بر اساس تأمين امنيت دسترسي به اين مهم استوار ساخته اند. در چنين وضعيتي، كنترل عرضه ي نفت، ميزان تعيين كنندگي قدرتها در نظام بين الملل را مشخص مي كند. از اين رو گذرگاههاي انتقال نفت و لزوم توجه جدي به عبور مطمئن نفت از اين گذرگاهها، مورد توجه قدرتهاي بزرگ به ويژه آمريكا است چنانچه يكي از فرماندهان ارشد آمريكا در خليج فارس در راستاي فشار بر ايران در روزهاي اخير اعلام كرده است آمريكا آزادي تجارت نفت از طريق تنگه ي هرمز را در صورتي كه مورد تهديد قرار بگيرد، تضمين مي كند. دريادار پاتريك والش در مقام فرمانده نيروهاي ناو آمريكايي در خليج فارس تأمين امنيت تنگه ي هرمز و تضمين آزادي حمل و نقل از طريق آن را از وظايف نيروهاي آمريكايي حاضر در خليج فارس عنوان كرده است. وي با اشاره به مسايل مطروحه و مانورهاي نظامي ايران در خليج فارس افزوده است: ما به تأمين آزادي رفت و آمد براي كشتيهايمان ادامه مي دهيم و هنوز توانايي آمريكا براي ورود و خروج از تنگه هرمز محدود نشده است.
در اينكه تنگه ي هرمز براي قدرتهاي بزرگ به خصوص آمريكا از اهميت استراتژيك و حياتي برخوردار است شكي نيست و حضور آمريكا در منطقه خود دليلي بر اين مدعاست. اما تبليغاتي مبني بر اينكه ايران از اين تنگه براي فشار بر غرب استفاده خواهد كرد مسئله اي ديگر است و احتياج به بحث دارد؛ زيرا تاكنون هيچ يك از مقامات رسمي در ايران، حتي تحت بدترين شرايط از آغاز بحران هسته اي در كشور چنين ادعايي را نداشته اند بلكه برعكس اين ادعا در محافل خود غربيها به شكلهاي مختلف بيان شده است. يعني عده اي به صورت جدي به اين امر تأكيد داشته اند و خطر مسدود شدن تنگه را مطرح و اينگونه تحليل مي نمايند كه اگر ايرانيان بتوانند تنگه ي هرمز را ببندند، فاجعه ي عظيمي رخ خواهد داد و غرب بايد براي مقابله با اين بحران، مسئله را جدي بگيرد. اما عده اي ديگر بستن تنگه ي هرمز را يك تهديد اغراق آميز دانسته و معتقدند در صورتي كه ايران دست به چنين اقدامي بزند به وجود آمدن اجماع جهاني عليه خود را تسريع خواهد كرد. بنا بر اطلاعات موجود تقريباً دو پنجم نفت دنيا از تنگه ي هرمز صادر مي شود و بر اساس اطلاعات آژانس بين المللي انرژي اتمي، روزانه حدود 17 ميليون بشكه نفت از اين تنگه عبور مي كند و اين يعني فرصت. اما اين نمي تواند به آن معنا تعبير شود كه با هر اقدام تحريك آميزي بحث مسدود كردن تنگه ي هرمز توسط ايران مطرح شود. زيرا بحث مسدود شدن تنگه هرمز به دليل مخاطراتي كه براي اكثر كشورهاي جهان مي تواند داشته باشد از اين منظر كمكي به ايران براي جلب حمايت اجماع جهاني در پرونده ي هسته اي نمي كند و غرب سعي دارد با دامن زدن به اين موضوع در راستاي سياستهاي منطقه اي اش از مسئله ي تهديد ايران به مسدود كردن تنگه ي هرمز بهره برداريهاي لازم را در جهت تأمين منافع خود و متحدانش ببرد.